copyleft 2012–2020Limonov, ergens tussen held en smeerlap
De Franse auteur en cineast Emmanuel Carrère is gefascineerd door de figuur van Eduard Limonov, een omstreden Russische schrijver en politicus. Hij schreef een geromantiseerde biografie over deze kleurrijke figuur. Gudrun De Geyter las de Nederlandse vertaling en bracht er bij Babel verslag over uit.
In de jaren tachtig is Emmanuel Carrère een beginnend journalist die voor een vrije radiozender een interview afneemt van de Parijse literaire sensatie «du moment» Eduard Limonov.
Limonov begint als straatcrimineel in Oekraïne, verhuist in de jaren zestig naar Moskou waar hij in de avant-garde underground scène naam maakt als schrijver. Door zijn dissidente houding wordt hij het land uitgezet en komt terecht in de bloeiende kunstwereld van het New York van de jaren zeventig. Hij maakt er o.a. kennis met Andy Warhol en beatdichter en uitgever Lawrence Ferlinghetti en leidt er een leven als halve clochard tussen de andere Russische emigranten.
In Frankrijk vindt hij een uitgever voor zijn schandaalroman «Ik ben het, Eddy» («Eto ya Edichka») of «De Russische dichter houdt van grote negers». Deze roman speelt in de wereld van Russische (voornamelijk Joodse) emigranten in Amerika en toont hoe zij die lang begeerde «vrije» wereld zien en beleven, in vreugde en ontgoocheling. Het is een hard relaas over een dichter die in den vreemde geen erkenning vindt en een afrekening met het land dat hem onderdak verschafte, alsook met de Russische emigrantenwereld: een «hoop melancholische nietsnutten, dromers en fantasten».
In het zog van zijn succes in Parijs wijkt Limonov in 1982 uit naar Frankrijk waar hij voor de microfoon van Emmanuel Carrère terechtkomt.
Carrère ontdekt een man met vele tegenstrijdige facetten. Limonov staat kritisch tegenover de Sovjet Unie én het kapitalistische westen. Tijdens zijn verblijf in Frankrijk evolueert hij van een linkse intellectueel tot een extreemrechtse militant die in Joegoslavië aan de kant van de Serviërs de wapens opneemt en oorlogsmisdadigers frequenteert.
Na de val het IJzeren Gordijn keert hij terug naar Moskou en stapt in de politieke arena. Hij wordt onderminister in het nationalistische schaduwkabinet van Vladimir Zjirinovski en richt uit protest tegen diens absurde politieke stunts de Nationaal-Bolsjewistische Partij op.
Hij flirt met het fascisme, maar Carrère ziet hierin een diep verankerde karaktertrek van Limonov. Limonov evalueert elke menselijke relatie als een machtsverhouding. Ofwel is de andere zijn meerdere of zijn mindere, gelijkheid bestaat niet. Fascisme is voor Carrère meer dan een primitieve uiting van het kwade, het heeft ook te maken met charisma en de verleidelijke charme van de leidersfiguur.
De biografie van Limonov heeft een open einde vermits hij nog steeds leeft en politiek actief is. Tijdens het Poetin bewind komt hij meerdere malen in de gevangenis terecht en bij de laatste presidentsverkiezingen komt hij op als kandidaat. Dat hij het niet gehaald heeft zal hem zelf niet in het minst verbaasd hebben. Hij kondigde op voorhand aan dat de verkiezingen vervalst zouden worden, een kritiek waarmee hij niet alleen staat. Voorlopig is zijn andere voorspelling, dat hij vermoord zou worden, nog niet uitgekomen.
«Cobra», 13.03.2012
